ការវិនិច្ឆ័យ ជំងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល

ការវិនិច្ឆ័យ ជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល

វេជ្ជបណ្ឌិតធ្វើការវិនិច្ឆ័យជម្ងឺនេះតាម ៖ 

        ១. ប្រវត្តិរោគសញ្ញាខាងខួរក្បាលដែលកើតឡើងភ្លាម ៗ

        ២. ការត្រួតពិនិត្យរាងកាយរកភាពខុសប្រក្រតីនៃប្រព័ន្ធប្រសាទ ឬអត់ ។

        ៣.​ ការវិនិច្ឆ័យដោយការឆ្លុះខួរក្បាល ។ 

ការថតឆ្លុះខួរក្បាលដើម្បីវិនិច្ឆ័យជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលនៅបច្ចុប្បន្ននិយមប្រើមាន

២ វិធី ៖

        ១. ការថតឆ្លុះខួរក្បាលដោយកុំព្យូទ័រ ឬ ស៊ីធី ស្កេន ( Computerized tomography scan ឬ CT scan ) ជាវិធីចាស់ ត្រូវបាញ់កាំរស្មី អោយកុំព្យូទ័រគណនាផលជារូបភាព

ខួរក្បាល ដែលកាត់ជាផែនដើម្បីអោយវេជ្ជបណ្ឌិតវិនិច្ឆ័យ ។ មានចំនុចល្អ គឺ ធ្វើរហ័ស ប្រហោងដែលដាក់ក្បាលអ្នកជម្ងឺចូលមានទំហំធំ ហើយជ្រៅ ។  ម៉ាស៊ីននេះមានប្រើ

ទូទៅ និងតម្លៃថោកសមរម្យ ។ ប៉ុន្តែមានចំនុចមិនល្អគឺ រូបភាពមិនច្បាស់ មិនឃើញរូបភាពខួរក្បាលដែលខ្វះឈាមទៅផ្គត់ផ្គង់ នៅពេល ៣ ម៉ោងដំបូង ។​

២. ការថតឆ្លុះរូបភាពខួរក្បាលដោយកំព្យូរទ័រដោយប្រើម៉ាញេទិក ឬ អេម រៃ ( Magnetic Resonance imaging ឬ​ MRI ) ជាឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រសម័យថ្មី ធ្វើការយឺតប៉ុន្តែ

បានរូបភាពច្បាស់ជាង ឃើញបរិវេណខួរក្បាលដែលខ្វះឈាម ទៅផ្គត់ផ្គង់បាន

តាំងតែរយៈពេលដំបូង ។ ប៉ុន្តែត្រូវអាស្រ័យការសហការនៃអ្នកជម្ងឺ ដោយដេកស្ងៀមៗ ប្រហោងដែលដាក់ក្បាលចូលទៅមានទំហំតូច និងមានសំលេងខ្លាំង មានតម្លៃខ្ពស់ ហើយឧបករណ៍នេះមានមិនច្រើន ។ ជាទូទៅ ឧបករណ៍ទាំងពីរបែបនេះ ឆ្លុះតែខួរក្បាល ប្រសិនបើត្រូវការឆ្លុះមើលសរសៃឈាមខួរក្បាល ត្រូវមានវេជ្ជបញ្ជាបន្ថែម ។

ដោយបែបដែលប្រើកាំរស្មីអ៊ិច ត្រូវចាក់ថ្នាំពណ៌និងធ្វើបានចំពោះឧបករណ៍

ដែលថ្មីទាន់សម័យ ទទួលរូបភាពច្រើនរូបក្នុងការបាញ់ពណ៌ម្តង ដូចជា ការថតឆ្លុះ

ដោយកំព្យូទ័រ ៦៤ ១២៨ ឬ ២៥៦ ស្លៃដ៍ ហើយហៅការថតឆ្លុះនេះថា ការឆ្លុះ

សរសៃឈាមដោយការថតឆ្លុះដោយកំព្យូទ័រ​ ( Computerizd tomography angiography scan ឬ CTA scan ) ។ ចំពោះឧបករណ៍ម៉ាញ៉េទិក អាចធ្វើបានដោយមិនចំបាច់ចាក់

ថ្នាំពណ៌ ហៅការថតឆ្លុះនេះថា ការឆ្លុះសរសៃឈាមខួរក្បាលដោយម៉ាញេទិក
( Magnetic resonance angiography ឬ  MRA) ។ 

 សូមអរគុណប្រភពមន្ទីរពេទ្យផ្យថៃ ២

ការព្យាបាល ជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល ប្រភេទខ្វះឈាមភ្លាមៗ ដោយការវះកាត់

ការព្យាបាល ជម្ងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល
 ប្រភេទខ្វះឈាមភ្លាមៗ ដោយការវះកាត់

        នៅពេលដែលខួរក្បាលខ្វះឈាមទៅផ្គត់ផ្គង់ វាបណ្តាលឱ្យ​ហើមដោយមាន

ទឹកដក់ក្នុងខួរក្បាល ដែលអាចជួបប្រទះបានតាំងតែ ១២ ម៉ោងរហូតទៅ ហើយនឹង

ហើមខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងថ្ងៃទី ៣-៥ បន្ទាប់ពីនោះមកនឹងបានធូរស្រាលឡើងវិញ ហើយ
និងចាប់ផ្តើមបាត់ទៅវិញបន្តិចម្តងៗ រហូតមានអាការៈដូចដើម នៅ ២-៣ សប្តាហ៍ ហើយនឹងក្លាយជាទឹក ឬអាចហៅបានថា របួស ហើយទីបំផុត ទំហំនឹងនៅតូច ។

        អ្នកជម្ងឺដែលមានសរសៃឈាមស្ទះទំហំធំ វាអាចធ្វើឳ្យសាច់ខួរក្បាលស្លាប់មាន
ទំហំធំ ដែលមើលឃើញដោយការថតរូបភាពខួរក្បាល ស៊ីធី ស្កេន (CT scan) ឬ
អេម រ៉ាយ  (MRI) ។ ជាពិសេសប្រសិនបើខួរក្បាលដែលស្លាប់ជាផ្នែកដែលផ្គត់ផ្គង់

ដោយខួរក្បាលកណ្តាល (MCA) ខួរក្បាលមានការហើមខ្លាំង រហូតទៅត្បៀតខួរក្បាល

ផ្នែកផ្សេងដែលល្អបាន ហើយថែមទាំងត្បៀត ខួរក្បាលមួយផ្នែក ដែលសំខាន់គឺ
ការត្បៀតអាទែខួរក្បាល ដែលធ្វើឳ្យអ្នកជម្ងឺកាន់តែខ្សោយ រហូតមកអាចបាត់បង់ស្មារតី សន្លប់ ឈប់ដកដង្ហើម និងបេះដូងឈប់ដើរ នៅទីបំផុតបាត់បង់ជីវិត ។

        ការព្យាបាលដោយថ្នាំបំបាត់ការហើមខួរក្បាល ច្រើនតែមិនបានផល ចំពោះ

អ្នកជម្ងឺដែល មានសាច់ខួរក្បាលស្លាប់ក្នុងបរិមាណច្រើនៗដូច្នេះ ។ អ្នកជម្ងឺមានឪកាស

បាត់បង់ជីវិត ជិត ៨០ %  ដែលបណ្តាលមកពីការហើមដោយមានទឹកដក់ ឬភាវៈ

ជម្ងឺជ្រាតជ្រែក ។ ការវះកាត់ គឺវះកាត់ចំពោះលលាដ៍ខួរក្បាលដែលមានសាច់ខួរក្បាល

ស្លាប់ យកសាច់ចេញទំហំស្មើរនឹងបាតដៃ ដើម្បីឳ្យខួរក្បាលដែលស្លាប់និងហើម ចេញមកខាងក្រៅលលាដ៍ក្បាល បន្ថយភាវៈការត្បៀតខួរ ក្បាលផ្នែកដែលល្អ និងអាទែខួរក្បាល​ ជួយឳ្យអត្រាការបាត់បង់ជីវិតរបស់អ្នកជម្ងឺនៅសល់ ២០ % ដោយប្រហែលជា ៤០ % នៃអ្នកជម្ងឺដែលទទួលការវះកាត់អាចត្រឡប់ទៅជួយខ្លួន

ឯងបាន ដោយមិនបាច់ពឹងអ្នកដទៃ ។

        ការវះកាត់នេះនឹងធ្វើចំពោះអ្នកជម្ងឺដែលមានអាយុតិចជាង ៦០ ឆ្នាំ ហើយមាន

សាច់ខួរ ក្បាលស្លាប់ទំហំធំដូចដែលបានពោលមក មិនបាត់បង់ស្មារតីដល់សន្លប់ មានការវិនិច្ឆ័យពីរោគ ច្បាស់លាស់ ។ មុនមានរោគសញ្ញាធ្លាប់ជួយខ្លួនឯងបាន ហើយត្រូវធ្វើការវះកាត់ក្នុងកំឡុងពេល ៤៨ ម៉ោង ក្រោយមានរោគសញ្ញា ។

សូមអរគុណប្រភព មន្ទីរពេទ្យផ្យាថៃ ២

ការការពារ ការកើតជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល សម្រាប់អ្នកដែលមិនធ្លាប់កើត

ការការពារ ការកើតជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
សម្រាប់អ្នកដែលមិនធ្លាប់កើត

        ជាការពិតណាស់ ការការពារពីជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល តែងតែ

ប្រសើរជាង ការបណ្តោយឱ្យកើតការស្ទះសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ឬបណ្តោយ

ឱ្យសរសៃឈាមខួរក្បាលបែកធ្លាយ ។ ហើយវាមានផលជាវិជ្ជមាន ក្នុងការអនុវត្តន៍ មនុស្សទូទៅខ្លាចខ្លាំងណាស់ចំពោះការពិការភាព ការស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួន ។ ក៏ប៉ុន្តែមិនដឹងវិធីការពារយ៉ាងណា ចាំតែព្រួយបារម្ភ មានអ្នកខ្លះដឹងតែពីរបៀបវិធីការពារ មិនដឹងពិវិធីអនុវត្តន៍ វាជារឿងគួរអោយសោកស្តាយខ្លាំងណាស់ ។

        គោលការណ៍ការការពារសំខាន់គឺ ការស្វែងយល់ពីខ្លួនឯងថាមានកត្តាហានិភ័យ

អ្វីខ្លះ ប្រសិនបើមានត្រូវគ្រប់គ្រងឱ្យមានតុល្យភាព មិនគួរឱ្យមានច្រើនហួសកំរិត ។  ប្រសិនបើមិនមាន គួរជៀសវាង ឬ ប្រតិបត្តិខ្លួនឱ្យផុតពីកត្តាហានិភ័យទាំងនោះ ហើយអាចអនុវត្តន៍បានដូចតទៅនេះ ៖

       ១. សម្ពាធឈាមខ្ពស់ មនុស្សធម្មតាគួរវាស់សម្ពាធឈាមគ្រប់ ៦ ខែ
កំរិតធម្មតាមិនគួរលើស ១៣០/៨៥ មម. ប៉ារ៉ត ។ ប្រសិនបើមិនទាន់មានជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល គួររក្សាទម្ងន់មិនឱ្យលើសច្រើន កុំទទួលទានអាហារមានជាតិប្រៃពេក ហើយគួរហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់ ។ ប្រសិនបើមាន
ជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលរួចហើយនោះ គួរប្រតិបត្តិខ្លួនឱ្យដូចកាលពីមិន
ទានមាន  ហើយទទួលទានថ្នាំបញ្ចុះឈាម ដើម្បីគ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាមឱ្យទាបជាង           ១៤០​/ ៩០ មម. ប៉ារ៉ត ។

        ២. ទឹកនោមផ្អែម មនុស្សធម្មតាត្រួតពិនិត្យជាតិស្ករ ក្នុងឈាមរៀង
រាល់ ១ ឆ្នាំ ម្តង កំរិតជាតិស្ករក្នុងឈាមធម្មតាមិនលើសពី​១២៦ មក/ឌល ។ ប្រសិនបើនៅមិនទាន់កើតជម្ងឺ សរសៃឈាមខួរក្បាល គួររក្សាទម្ងន់មិនឲ្យលើស              ច្រើនមិន​គួរ​ទទួល​ទាន​អាហារ​ដែល​មាន​ជាតិផ្អែមខ្លាំង ហើយហាត់ប្រាណឲ្យបាន
 ទៀងទាត់ ។​ ប្រសិនបើមានជម្ងឺខួរក្បាលរួចហើយនោះ គួរប្រតិបត្តិខ្លួនឱ្យដូចកាល

ពីមិនទានមានជម្ងឺនេះ ហើយទទួលទានថ្នាំឬចាក់ថ្នាំបញ្ចុះជាតិស្ក ដើម្បីគ្រប់គ្រង

កំរិតជាតិស្កមធ្យម( HbA1C) ទាបជាង ៧​ % ។

        ៣. ខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ មនុស្សធម្មតាគួរត្រួតពិនិត្យជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម
រៀងរាល់ ១ ឆ្នាំ ម្តង កំរិតធម្មតានៃកូឡេស្តេរ៉ុល មិនគួរលើស ២០០​មក/ឌល ។ ប្រសិនបើនៅមិនទាន់កើតជម្ងឺសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល គួរជៀសវាងការទទួល

ទានអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ច្រើន ដូចជា អាហារបំពង អាហារឆាខ្លាញ់ អាហារ​     មានជាតិខ្ទិះ គ្រឿងក្នុងនិងស្បែកសត្វ និងគួរហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់ ។ ប្រសិនបើមានជម្ងឺខួរក្បាលហើយនោះ​ គួរប្រតិបត្តិខ្លួនឱ្យដូចកាលពីមិនទាន់មាន ហើយទទួលទានថ្នាំ បញ្ចុះខ្លាញ់ ក្រុមថ្នាំប្រភេទ ស្តេទិន (Statin) ។

        ៤. បារី  អ្នកដែលមិនធ្លាប់ជក់បារី ក៏មិនគួរជក់ អ្នកដែលចេះជក់បារី គួរបញ្ឈប់ គួរឈប់ជាបន្ទន់ ការឈប់បន្តិចម្តងៗ ច្រើនតែត្រឡប់មកជក់វិញ ។ អ្នកដែល​ឈប់ជក់បារីបាន ១ ឆ្នាំ ឱកាសហានិភ័យ ធ្លាក់ចុះ ៥០ % ហើយប្រសិនបើឈប់      
បាន ៥ ឆ្នាំ ឱកាសដែលកើតជម្ងឺនេះស្មើ និងអ្នកដែលមិនបានជក់បារី ។

        ៥. ជម្ងឺបេះដូងលោតខុសប្រក្រតី ត្រួតឃើញដោយវេជ្ជបណ្ឌិតតែប៉ុណ្ណោះ ជាដំបូងអាចដឹងបានដោយការចាប់ចង្វាក់ជីពចរ ថា ចង្វាក់បេះដូងដើរមិនទៀង
ទាត់ បញ្ជាក់បន្ថែមបានដោយការត្រួតចង្វាក់បេះដូង ។ ប្រសិនបើមានភាវៈ

នេះរួមជាមួយអាយុលើសពី ៧៥ ឆ្នាំ  មានសម្ពាធឈាមខ្ពស់ បេះដូងមិនដំណើរការ ទឹកនោមផ្អែម គួរទទួលទានថ្នាំរំលាយឈាម ដើម្បីការពារមិនឱ្យឈាមកកនៅបេះដូង ។

        ៦. ស្រា ឬ ភេសជ្ជៈដែលមានជាតិអាល់កុល  ការទទួលទានស្រា ជាកត្តា

ហានិភ័យ នៃការធ្លាយសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដូច្នេះគួរបញ្ឈប់ និងឈប់ការ
ទទួលទានស្រា ។

        ៧. កត្តាផ្សេងៗ ការគ្រប់គ្រងទម្ងន់ ការហាត់ប្រាណទៀងទាត់ យ៉ាងហោចណាស់កន្លះម៉ោង ក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយ ៤ ថ្ងៃ ក្នុងមួយសប្តាហ៍ នឹងជួយបន្ថយឱកាសហានិភ័យនៃការកើតជម្ងឺនេះបាន ។ មិនគួរនៅតែអង្គុយ                 ដេកៗ នោះទេ ។

សូមអរគុណប្រភព មន្ទីរពេទ្យផ្យាថៃ ២