ការព្យាបាលជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលប្រភេទខ្វះឈាមភ្លាម
ៗ
(AIS) ក្នុងពេល ៣ ម៉ោងដំបូង
(AIS) ក្នុងពេល ៣ ម៉ោងដំបូង
ការព្យាបាលជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលប្រភេទខ្វះឈាមភ្លាមៗ
ដែលមកដល់ មន្ទីរពេទ្យ ២ម៉ោង ដំបូង
តាំងតែចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញា ។ត្រូវឱ្យអ្នកជម្ងឺក្រុមនេះ
មកជួបពេទ្យបានទាន់ពេល សាច់ខួរក្បាលដែលខ្វះឈាមវានៅមិនខូចទាំងអស់ ទើប
ប្រើថ្នាំរំលាយឈាម ( Thromblytic drug) នៅពេលដុំឈាមរលាយហើយ ឈាមនឹង
ត្រឡប់មកផ្គត់ផ្គង់ខួរក្បាលដែលនៅមិនទាន់ខូចហើយខួរក្បាលអាចត្រឡប់មក
ដំណើរការវិញ ។
មកជួបពេទ្យបានទាន់ពេល សាច់ខួរក្បាលដែលខ្វះឈាមវានៅមិនខូចទាំងអស់ ទើប
ប្រើថ្នាំរំលាយឈាម ( Thromblytic drug) នៅពេលដុំឈាមរលាយហើយ ឈាមនឹង
ត្រឡប់មកផ្គត់ផ្គង់ខួរក្បាលដែលនៅមិនទាន់ខូចហើយខួរក្បាលអាចត្រឡប់មក
ដំណើរការវិញ ។
ថ្នាំរំលាយឈាមមានចំនុចខ្សោយម្យ៉ាងគឺ
ឈាមមិនងាយបាត់ហូរ គ្រោះថ្នាក់បាន ប្រសិនបើមានចេញឈាមតាមរាងកាយ ដូច្នេះទើនមិនអាចទទួលទានបានគ្រប់អ្នកជម្ងឺ
វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេស នឹងផ្តល់ថ្នាំនេះដល់អ្នកដែលចាំបាច់ដែលត្រូវទទួលថ្នាំនេះក្នុងពេល
៣ ម៉ោង ក្រោយមានអាការៈ ( មន្ទីរពេទ្យខ្លះអាចពន្យាពេលទៅ ៤ ម៉ោងកន្លះ ) ពីព្រោះត្រូវផ្តល់ពេលទុកឳ្យក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិត ប្រហែល ១ ម៉ោង ដើម្បីត្រួតពិនិត្យវិនិច្ឆ័យ មើលលទ្ធផលឈាម និងមើលរូបភាពខួរក្បាល មុននឹងសម្រេចចិត្តប្រើថ្នាំ ហើយការប្រើ
ថ្នាំចាក់ម្តងទទួលលទ្ធផលប្រហែល ៣០ % ប៉ុន្តែអាចនឹងមានឈាមចេញក្នុងខួរក្បាល
បាន ៧ % ហើយមានឳកាសបាត់បង់ជីវិតបាន ៣ % នៃចំនួនអ្នងជម្ងឺដែលប្រើថ្នាំ បើប្រៀបធៀបនិងអ្នកជម្ងឺដែលមិនប្រើថ្នាំ ។
៣ ម៉ោង ក្រោយមានអាការៈ ( មន្ទីរពេទ្យខ្លះអាចពន្យាពេលទៅ ៤ ម៉ោងកន្លះ ) ពីព្រោះត្រូវផ្តល់ពេលទុកឳ្យក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិត ប្រហែល ១ ម៉ោង ដើម្បីត្រួតពិនិត្យវិនិច្ឆ័យ មើលលទ្ធផលឈាម និងមើលរូបភាពខួរក្បាល មុននឹងសម្រេចចិត្តប្រើថ្នាំ ហើយការប្រើ
ថ្នាំចាក់ម្តងទទួលលទ្ធផលប្រហែល ៣០ % ប៉ុន្តែអាចនឹងមានឈាមចេញក្នុងខួរក្បាល
បាន ៧ % ហើយមានឳកាសបាត់បង់ជីវិតបាន ៣ % នៃចំនួនអ្នងជម្ងឺដែលប្រើថ្នាំ បើប្រៀបធៀបនិងអ្នកជម្ងឺដែលមិនប្រើថ្នាំ ។
ការព្យាបាលជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាលប្រភេទខ្វះឈាមភ្លាម
ៗ
(AIS) ក្រោយពេល ៣ ម៉ោងដំបូង
(AIS) ក្រោយពេល ៣ ម៉ោងដំបូង
អ្នកជម្ងឺដែលមកដល់មន្ទីរពេទ្យក្រោយ ២ ម៉ោង
តាំងតែចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញា ។
អ្នកជម្ងឺក្រុមនេះ សាច់ខួរក្បាលដែលខ្វះឈាមទៅផ្គត់ផ្គង់នឹងខូចទាំងអស់
ឬជិត
ទាំងអស់ ការប្រើថ្នាំរំលាយឈាមមិនជួយអ្វីឡើយ ប៉ុន្តែអាចនឹងបង្កឱ្យមានឳកាសឈាម
ចេញក្នុងខួរក្បាលច្រើនឡើង ដូច្នេះហើយទើបហាមប្រើថ្នាំរំលាយឈាមចំពោះជម្ងឺក្រុម
នេះ ។ ថ្នាំត្រូវប្រើព្យាបាលអ្នកជម្ងឺក្រុមនេះរួមមាន ៖
ទាំងអស់ ការប្រើថ្នាំរំលាយឈាមមិនជួយអ្វីឡើយ ប៉ុន្តែអាចនឹងបង្កឱ្យមានឳកាសឈាម
ចេញក្នុងខួរក្បាលច្រើនឡើង ដូច្នេះហើយទើបហាមប្រើថ្នាំរំលាយឈាមចំពោះជម្ងឺក្រុម
នេះ ។ ថ្នាំត្រូវប្រើព្យាបាលអ្នកជម្ងឺក្រុមនេះរួមមាន ៖
១.ថ្នាំប្រឆាំងប្លាកែត ( Antiplatelet) អ្នកជម្ងឺដែលមានរោគសញ្ញាស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល
មានឳកាសកើតសាំឡើងវិញ
បានប្រហែល ១០ % ក្នុងសប្តាហ៍ដំបូង ការប្រើថ្នាំប្លាកែត ក្នុងរយៈពេល ៤៨ ម៉ោង
ដំបូង ក្រោយមានរោគសញ្ញាអាចបន្ថយការកើតឡើងសាំវិញបានប្រហែល ២៥ % ថ្នាំក្រុមនេះរួមមាន អាស្ពីរីន (aspirin) clopidogrel ,dipyridamole , cilostazol trifuxal \
បានប្រហែល ១០ % ក្នុងសប្តាហ៍ដំបូង ការប្រើថ្នាំប្លាកែត ក្នុងរយៈពេល ៤៨ ម៉ោង
ដំបូង ក្រោយមានរោគសញ្ញាអាចបន្ថយការកើតឡើងសាំវិញបានប្រហែល ២៥ % ថ្នាំក្រុមនេះរួមមាន អាស្ពីរីន (aspirin) clopidogrel ,dipyridamole , cilostazol trifuxal \
២. ថ្នាំការពារឈាមកក (Anticoagulant) វេជ្ជបណ្ឌិតខ្លះហៅថាពពួកថ្នាំនេះថា ថ្នាំរំលាយឈាម ឬថ្នាំរំលាយកំណកឈាម ដែលអាចងាយច្រឡំទៅនឹងថ្នាំ Thrombolysis បាន ។
ថ្នាំពួកនេះត្រូវជញរើសរើសប្រើ នៅក្នុងករណីដែលស្ទះសរសៃឈាមកើតពី
កំណកឈាមនៅបេះដូង ចេញមកស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល ហើយច្រើនតែប្រើ
នៅកនុងសរសៃឈាមខួរក្បាលដែលមាន ទំហំមិនធំពេក ។ នៅពេលដែលចាប់ផ្តើម
ប្រើ វាអាស្រ័យទៅលើវេជ្ជបណ្ឌិតម្នាក់ៗ ហើយវាអាចប្រើប្រាស់សម្រាប់ការពារ
សរសៃឈាមខ្មៅនៅជើងស្ទះពីការពិការភាព ។ ថ្នាំមានទាំងថ្នាំចាក់និងថ្នាំគ្រាប់សម្រាប់
ទទួលទាន ដូចជាថ្នាំ heparin ជាប្រភេទចាក់ និងថ្នាំ warfarin ជាថ្នាំប្រភេទគ្រាប់សម្រាប់
ទទួលទាន ។
កំណកឈាមនៅបេះដូង ចេញមកស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល ហើយច្រើនតែប្រើ
នៅកនុងសរសៃឈាមខួរក្បាលដែលមាន ទំហំមិនធំពេក ។ នៅពេលដែលចាប់ផ្តើម
ប្រើ វាអាស្រ័យទៅលើវេជ្ជបណ្ឌិតម្នាក់ៗ ហើយវាអាចប្រើប្រាស់សម្រាប់ការពារ
សរសៃឈាមខ្មៅនៅជើងស្ទះពីការពិការភាព ។ ថ្នាំមានទាំងថ្នាំចាក់និងថ្នាំគ្រាប់សម្រាប់
ទទួលទាន ដូចជាថ្នាំ heparin ជាប្រភេទចាក់ និងថ្នាំ warfarin ជាថ្នាំប្រភេទគ្រាប់សម្រាប់
ទទួលទាន ។
៣.ថ្នាំបញ្ជុះសម្ពាធឈាម ភាគច្រើនអ្នកជម្ងឺដែលមានជម្ងឺសរសៃឈាមខួរក្បាល
ច្រើនតែមានបញ្ហារឿងលើសឈាមសម្ពាធឈាមខ្ពស់ពេកអាចបណ្តាលឱ្យមានឈាម
ច្រើនតែមានបញ្ហារឿងលើសឈាមសម្ពាធឈាមខ្ពស់ពេកអាចបណ្តាលឱ្យមានឈាម
ចេញនៅសាច់ខួរក្បាលផ្នែកដែលខូច
ឬ ធ្វើឳ្យខួរក្បាលហើមខ្លាំងជាងធម្មតា ។
វេជ្ជបណ្ឌិត ច្រើនតែឱ្យថ្នាំបញ្ចុះសម្ពាធឈាម នៅពេលដែលសម្ពាធឈាមឡើងលើសពី ២២០ / ១២០ មម.ប៉ារត ហើយក្នុងករណីដែលឳ្យថ្នាំរំលាយឈាម (Thromblytic drug) ដល់អ្នកជម្ងឺ គួរបញ្ចុះសម្ពាធឈាម នៅពេលដែលសម្ពាធឈាមលើសពី ១៨០/១១០ មម. ប៉ារត ។
វេជ្ជបណ្ឌិត ច្រើនតែឱ្យថ្នាំបញ្ចុះសម្ពាធឈាម នៅពេលដែលសម្ពាធឈាមឡើងលើសពី ២២០ / ១២០ មម.ប៉ារត ហើយក្នុងករណីដែលឳ្យថ្នាំរំលាយឈាម (Thromblytic drug) ដល់អ្នកជម្ងឺ គួរបញ្ចុះសម្ពាធឈាម នៅពេលដែលសម្ពាធឈាមលើសពី ១៨០/១១០ មម. ប៉ារត ។
៤. ថ្នាំការពារកោសិកាក្នុងខួរក្បាលស្លាប់
ឬថ្នាំបំរុងកោសិកាខួរក្បាល (Neuroprotective និង neurotropic drugs) មានការសិក្សាការប្រើថ្នាំនេះមកជាច្រើនឆ្នាំ
ហើយមានច្រើនប្រភេទ ដូចជា ថ្នាំប្រភេទ Citicoline និង Neuropeptide លទ្ធផលនៃ
ការសិក្សាឃើញថា មានផលល្អប៉ុន្តែមិនសូវជាច្បាស់លាស់ប៉ុន្មានដែរ ហើយមានផល
ប៉ះពាល់តិចតូចបំផុត ។ ហើយត្រូវឳ្យថ្នាំនេះតាំងតែចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញាថ្មីៗ ក្រៅពី
នេះនៅមានការព្យាយាមសិក្សាថ្នាំ ប្រភេទថ្មីៗ ដែលទាំក់ទងទៅនិងថ្នាំប្រភេទនេះផងដែរ ។
ការសិក្សាឃើញថា មានផលល្អប៉ុន្តែមិនសូវជាច្បាស់លាស់ប៉ុន្មានដែរ ហើយមានផល
ប៉ះពាល់តិចតូចបំផុត ។ ហើយត្រូវឳ្យថ្នាំនេះតាំងតែចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញាថ្មីៗ ក្រៅពី
នេះនៅមានការព្យាយាមសិក្សាថ្នាំ ប្រភេទថ្មីៗ ដែលទាំក់ទងទៅនិងថ្នាំប្រភេទនេះផងដែរ ។
ការព្យាបាលផ្សេងៗ ដូចជា ការធ្វើឳ្យឈាមកាន់តែថ្លាឡើង
ការបន្ថយកំដៅការផ្តល់
អុកស៊ីហ្សែនច្រើនឡើង និងការចាក់ម្ជុលវិទ្យាសាស្ត្រ ដែលមានលទ្ធផល នៃការសិក្សាសាកល្បង ចំពោះអ្នកជម្ងឺសរសៃឈាមប្រភេទខ្វះឈាមភ្លាមៗ ប៉ុន្តែការសិក្សាឃើញថា នៅមិនទាន់បានបញ្ជាក់ថាមានប្រយោជន៍ពិតប្រាកដនៅឡើយនោះទេ ។
អុកស៊ីហ្សែនច្រើនឡើង និងការចាក់ម្ជុលវិទ្យាសាស្ត្រ ដែលមានលទ្ធផល នៃការសិក្សាសាកល្បង ចំពោះអ្នកជម្ងឺសរសៃឈាមប្រភេទខ្វះឈាមភ្លាមៗ ប៉ុន្តែការសិក្សាឃើញថា នៅមិនទាន់បានបញ្ជាក់ថាមានប្រយោជន៍ពិតប្រាកដនៅឡើយនោះទេ ។
សូមអរគុណប្រភព មន្ទីរពេទ្យផ្យាថៃ ២
