អ្វីទៅគឺជា ការពិនិត្យសុខភាពការដេក (Sleep test)

អ្វីទៅគឺជា ការពិនិត្យសុខភាពការដេក (Sleep test)

        ការពិនិត្យសុខភាពការគេងគឺជា ការត្រួតពិនិត្យដែលនាំយកទិន្នន័យមុខងារ
របស់ប្រព័ន្ធការដកដង្ហើមក្នុងកំឡុងពេលដេក និងការធ្វើចលនាសួត ពោះ និង
ខួរក្បាល បេះដូង សាច់ដុំ កំរិតអ៊ុកហ្សីសែនក្នុងឈាម  ។ បច្ចុប្បន្នចាត់ទុកថា  វាជាការពិនិត្យមាត្រដ្ឋានស្តង់ដាមាស​ ( Gold Standard) សម្រាប់ការវិនិច្ឆ័យការ
បាត់ដង្ហើមក្នុងកំឡុងពេលដេក​ប្រភេទដែលស្ទះ និងជម្ងឺផ្សេងៗ ដែលទាក់ទង
និងការដេកលក់   (Obstructive sleep apnea; OSA) ។

គោលបំណងនៃការពិនិត្យការដេក

        ដើម្បីបញ្ជាក់ការវិនិច្ឆ័យថាអ្នកជម្ងឺមានការបាត់ដង្ហើមពិតមែនឬអត់ ហើយ
អាចប្រាបពីកំរិតនៃភាពអន្តរាយរបស់រោគថា ​មានការបាត់ដង្ហើមក្នុងកំឡុងពេល

ដេកតិចឬច្រើនប៉ុណ្ណា និងការពិនិត្យ Sleep test បែបដែលមានប្រើឧបករណ៍

វាស់ពីកំរិតអាកាសរួមផងដែរ ដើម្បីជំនួយដល់វេជ្ជបណ្ឌិតដឹងពីតម្លៃ

នៃសម្ពាធរបស់ឧបករណ៍អាកាសធាតុ ដែលត្រូវប្រើសម្រាប់ព្យាបាល

អ្នកជម្ងឺម្នាក់ ៗ ។

ពេលណាទើបគួរទទួលការពិនិត្យការដេកលក់ ? 

·       អ្នកដែលដេកស្រម៉ុកខ្លាំង  និងអ្នកផ្សេងៗទៀត សង្កេតឃើញថា មានអាការៈ
ដកដង្ហើមផុតៗ​ និងជួនកាលបាត់ដង្ហើម ។

·           អ្នកដែលងងុយគេងពេលថ្ងៃច្រើនជាងធម្មតា​ ទោះបីជាបានដេកគ្រប់គ្រាន់
ហើយ (ប្រហែល ៧ ៨​ ម៉ោង)

·          អ្នកដែលមានការដេកខុសប្រក្រតីផ្សេងៗទៀត ដូចជា ដៃជើងញាក់ៗពេលដេក ដេកខាំធ្មេញ​ដេកល្មើ ដេកសុបិន្តអាក្រក់ ឆាប់ភ្ញាក់ ជាប្រចាំ ជាដើម ។

ការត្រៀមខ្លួនមុនត្រួតពិនិត្យ 

នៅក្នុងថ្ងៃធ្វើតេស្ត អ្នកជម្ងឺគួរអនុវត្តដូចតទៅនេះ 

·     គួរស្លៀកពាក់ខោអាវសម្រាប់ដេកជាប្រចាំថ្ងៃ ធ្វើចិត្តឱ្យសប្បាយ                       មិនចាំបាច់ព្រួយបារម្ភ ។

·     ចៀសវាងការទទួលទានកាហ្វេ តែ ភេសជ្ជៈដែលមានជាតិអាល់កុល ។

·     មិនគួរប្រើចាហួយលាបសក់ ឬក្រែមលាបសក់ ។

·     គួរដេកក្នុងឥរិយាបថដែលងាយស្រូល និងថ្នឹកបំផុត។

·     គួរផ្តល់ដំណឹងដល់បុគ្គលិកនិងពេទ្យ​ឲ្យបានដឹង ​ពីថ្នាំដែលព្យាបាលរោគ
ប្រចាំខ្លួន ដូចជា ថ្នាំបញ្ចុះសម្ពាធឈាម ថ្នាំទឹកនោមផ្អែម ឬថ្នាំគេងលក់ ។

·     ចៀសវាងការដេកថ្ងៃ មុនថ្ងៃធ្វើតេស្ត ។

សូមអរគុណប្រភព មន្ទីរពេទ្យផ្យាថៃ ២

ស្វែងយល់ពីបញ្ហាការ គេងស្រមុក Snoring

គេងស្រមុក  Snoring

គេងស្រមុក (Snoring) ស្រមុកគឺជាសូរសំលេងដែលកើតចេញពីសូរបន្លឺឡើង

ដោយអណ្តាតទល់កន្លើត ខណៈដែលដេកលក់ ដោយសារតែក្នុងពេលដែល

យើងគេងលក់ស្កប់នោះ ជាលិកាផ្សេងៗ នៅក្នុងបំពងក ជាពិសេសនោះគឺកន្លើត និងពិតានមាត់រីកធំឡើង អ្នកខ្លះមានការរីកធំខ្លាំងរហូតដល់ធ្លាក់មកស្ទះផ្លូវដង្ហើម ត្រង់បរិវេណដើមក ធ្វើឱ្យខ្យល់ដង្ហើម មិនអាចចូលទៅកាន់បំពង់ខ្យល់និងសួតបាន
ល្អ​​ លំហូរខ្យល់ដង្ហើមដែលស្ទះនៅផ្លូវដង្ហើមដែលទៅប៉ះពាល់កន្លើត
និងពិដានរហូតមានការញ័រខុសប្រក្រតី ដែលធ្វើឱ្យមានសំឡេងស្រមុកតាមមក ការស្ទះមានច្រើនប៉ុណ្ណា សំឡេងស្រមុកកាន់តែមានខ្លាំងប៉ុណ្ណោះដែរ ។ នៅទីបំផុតការស្ទះនេះបង្កឱ្យមានការបាត់ដង្ហើមរហូតមិនមានខ្យល់ចូលរាង្គកាយ បានគ្រប់គ្រាន់ ទើបមានរោគសញ្ញាការគេងបាត់ដង្ហើម (obstructive sleep apnea) ។

គេងស្រមុកបែបធម្មតា
គ្រាន់តែមានការរួមតូចនៃផ្លូវដង្ហើម
ក្នុងកំឡុងពេលគេងលក់ មិនមានការស្ទះ

ប្រភេទនៃការគេងស្រមុក

 

១. ការគេងស្រមុកបែបធម្មតា (simple snoring)

អ្នកដែលគេងស្រមុកប្រភេទនេះ  តែងតែមានសំឡេងស្រមុកជាប្រចាំមិនមានបាត់
ដង្ហើម សំឡេងស្រមុកកាន់តែលឺខ្លាំងពេលគេងផ្ងា ប៉ុន្តែសំឡេងដែលលឺខ្លាំង

មិនបានបញ្ជាក់ប្រាប់ថាមានអន្តរាយ ឬអត់ នោះទេ ការស្រមុកប្រភេទនេះមិនមាន

ភាវៈបាត់ដង្ហើម ដូច្នេះហើយវាមិនមានផលប៉ះពាល់ដល់ សុខភាពច្រើននោះទេ លើកលែងតែវាធ្វើឱ្យមានភាពរំខានដល់អ្នកដែលគេងជាមួយគ្នាតែប៉ុណ្ណោះ ។

២. ប្រភេទដែលអន្តរាយ (snoring with obstructive sleep apnea)

អ្នកដែលមានរោគសញ្ញានេះច្រើនតែមានសំឡេងខ្លាំង ហើយមានរោគសញ្ញា
ប្រហែលជាឈ្លក់ ឬញោចខ្លួនភ្ញាក់ពេលយប់មកដោយមានអាការៈអស់កំលាំង

មិនស្រស់ស្រាយ ឬឈឺក្បាល ហើយត្រូវការគេងបន្តទៀតទោះបីជាគេង ៧ - ៨ ម៉ោងរួចហើយ ។ អ្នកខ្លះងងុយគេងពេលថ្ងៃ ភ្លេចភ្លាំង  មិនមានសមាធិ

ឆាប់មួម៉ៅ ឆាប់ខឹង រួមទាំងមានអារម្មណ៍ខាងផ្លូវ ភេទចុះថយ ។ ការសង្កេតរោគ

សញ្ញាដោយខ្លួនឯង មិនអាចប្រាប់ជាក់ច្បាស់ថា​ អ្នកជម្ងឺមានការគេង ស្រមុក

ប្រភេទណានោះទេ ។

មូលហេតុដែលបណ្តាលឱ្យមានការគេងស្រមុក

 

១. អាយុ ដែលកាន់តែច្រើនឡើង សាច់ដុំផ្សេងៗ កាន់តែយាឡើងៗ

រួមទាំងសាច់ដុំដែលមាន តួនាទី ពង្រីកផ្លូវដង្ហើម ត្រង់បរិវេណក ធ្វើឱ្យកន្លើតនិងអណ្តាតធ្លាក់ទៅបិទផ្លូវដង្ហើមបានដោយ ងាយ ។

២. ភេទ ភេទប្រុសមានឱកាសច្រើនជាងភេទស្រី ដែលបណ្តាលមកពីអ័រម៉ូន ។

៣. រោគលើសទម្ងន់ មានខ្លាញ់ដែលលើសទៅសន្សំនៅដើមក ត្បៀតផ្លូវដង្ហើម

ឱ្យរួមតូច ។

៤. ពិសាស្រាឬការប្រើថ្នាំប្រភេទខ្លះ ដូចជា ថ្នាំងងុយគេង ដែលមានឥទ្ធិពល

ដល់រំញោចប្រព័ន្ធ ប្រសាទផ្នែកកណ្តាល រហូតបង្កឱ្យមានការបន្ថយការរឹងមាំ

នៃសាច់ដុំដែលពង្រីកផ្លូវដង្ហើម ។

៥. ការជក់បារី ធ្វើឱ្យប្រសិទ្ធិភាពប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើមចុះខ្សោយ ធ្វើឱ្យបំពងកក្រហាយ

រលាក មានការហើមសាច់នៃផ្លូវដង្ហើម ដែលកាន់តែរួមតូចកើតមានការស្ទះ

បានដោយងាយ ។

៦.ការតឹងច្រមុះរ៉ាំរៃ ដូចជា មានឆ្អឹងច្រមុះវៀច សាច់ច្រមុះរលាករ៉ាំរៃ

ដែលកើតពីការអាលែកហ្ស៊ី​ ឬ ដុះសាច់ក្នុងច្រមុះ ។

៧. ហ្សែន​ អ្នកដែលមានប្រវត្តិក្រុមគ្រូសារកើតរោគនេះ ឱកាសហានិភ័យ

ដែលកើតជម្ងឺនេះ មានច្រើនជាងមនុស្សធម្មតា ។

៨. លក្ខណៈគ្រោងឆ្អឹងផ្ទៃមុខខុសប្រក្រតី ដូចជា ចង្កាតូច ចង្ការួញទៅខាងក្រោយ  

កវែង ឆ្អឹងថ្ពាល់សំប៉ែត រោគដែលមានភាពខុសប្រក្រតីខាងហ្សែនដូចជា  

 Downs’s syndrome ជាដើម​ ។

៩. រោគដែលមានភាពខុសប្រក្រតីខាងអ័រម៉ូន ដូចជា អ័រម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតទាប

  (Hypothyroid) ដែល ឃើញថាកើតការស្ទះផ្លូវដង្ហើមងាយជាងមនុស្សទូទៅ ។

ការពិនិត្យវិនិច្ឆ័យរោគបាត់ដង្ហើមខណៈគេងលក់

·        → ការសាកសួរប្រវត្តិ ការពិនិត្យរាង្គកាយ  ។

·        → ការពិនិត្យ វិនិច្ឆ័យខាងផ្លូវដង្ហើម ។

·        → ការធ្វើតេស្តសុខភាពពេលគេងលក់ (sleeping test ) 

        ដោយការអាននិងប្រែលទ្ធផលដោយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសជម្ងឺគេងលក់ 

    ( sleep specialist physician)

សូមអរគុណប្រភពមន្ទីរពេទ្យផ្យាថៃ ២

ជំងឺខ្សោយបេះដូង

ជំងឺខ្សោយបេះដូង

 ឬ Heart failure

              ជំងឺខ្សោយបេះដូង ជាប្រភេទអាការៈដែលមានមូលហេតុពីភាពខុសប្រក្រតី

នៃការធ្វើការរបស់បេះដូង ដោយអាចកើតចេញពីភាពខុសប្រក្រតីរបស់ទម្រង់

ឬការធ្វើតួនាទីរបស់បេះដូង បង្កអោយបេះដូងមិនអាចបញ្ជូនឈាមទៅចិញ្ចឹម

រាងកាយ ឬទទួលឈាមត្រឡប់ចូលទៅកាន់បេះដូងបានតាមប្រក្រតីធ្វើអោយការ

ធ្វើអ្វីផ្សេងៗដែលតាមធម្មតាជារឿងងាយស្រួល ក្លាយទៅជារឿងកាន់តែពិបាក។

អាការៈរបស់ជំងឺខ្សោយបេះដូង  

                                

អាចមានច្រើនអាការៈរួមគ្នា ឬ មានត្រឹមតែអាការៈម្យ៉ាង              

ក៏បានដែរ ដួចជា              

                                                                       

● ធុញថប់ ដកដង្ហើមពិបាក ពេលហាត់ប្រាណ   

                        

● ដកដង្ហើមពិបាកពេលដេកផ្ងារ / ដេករាបស្មើ

● ភ្ញាក់កណ្ដាលអាធ្រាត ព្រោះក្អក ឬ ដកដង្ហើមពិបាក 

                                               

● អស់កម្លាំង នឿយហត់ងាយ                                                                                                                                    

● វិលមុខ ងងឹតមុខ                                                                               

● កជើង, ប្រអប់ជើងឬជើង ហើម  

                                                            

● ហើមពោះ ធុញថប់ក្នុងពោះ   

                                                           

● ចូលបន្ទប់ទឹកញឹកពេលពាក់កណ្ដាលយប់      

                                           

មូលហេតុនៃជំងឺខ្សោយបេះដូង    

                            

            

● សាច់ដុំបេះដូងខ្វះឈាមដោយសារស្ទះសរសៃឈាមចិញ្ចឹមបេះដូង  

             

● សម្ពាធឈាមខ្ពស់                                                                               

● ចង្វាក់បេះដូងដើរមិនប្រក្រដី   

                                                               

● ជំងឺខូចប្រឹសបេះដូង   

                                                                        

● ការឆ្លងមេរោគរបស់សាច់ដុំបេះដូង 

                                           

● មូលហេតុផ្សេងៗ ដូចជា ជំងឺបេះដូងពីកំណើត ការបានទទួល                          

 ជាតិពុល/ជាតិគ្រឿងញាន ទឹកនោមផ្អែម  ទីរ៉ូអ៊ីត ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ

ចុះខ្សោយ ជាដើម។

     មូលហេតុផ្សេងៗទាំងនេះ ធ្វើអោយសាច់ដុំបេះដូងបញ្ជូនឈាមបានកាន់

តែតិច ធ្វើអោយបរិមាណឈាមហូរតាមរាងកាយបានកាន់តែតិចផងដែរ បេះដូងទើបព្យាយាមកែតម្រូវអោយបរិមាណឈាមដែលបញ្ជូនទៅចិញ្ចឹមផ្នែក

ផ្សេងៗរបស់រាងកាយតាមប្រក្រតី ប្រអប់បេះដូង ទើបពង្រីកដើម្បីផ្ទុកឈាម

អោយបានកាន់តែច្រើន ដែលនឹងធ្វើបានត្រឹមតែមួយរយៈតែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះ

សាច់ដុំប្រអប់បេះដូងដែលនឹងពង្រីកនេះ នឹងទន់ខ្សោយហើយក៏មិនអាច

បញ្ជូនឈាមបានតទៅទៀត ក្នុងការលោតម្ដងៗ បេះដូងដែលទន់ខ្សោយកម្លាំង នឹងបញ្ជូនឈាមបានកាន់តែតិច ធ្វើអោយមានទឹក(វត្ថុរាវ)នៅស្ទះក្នុងសួត ធ្វើអោយ

អុកហ្ស៊ីហ្សែនដែលទៅចិញ្ចឹមអវយវៈផ្សេងៗ ដូចជា តម្រងនោម បានកាន់តែតិច ធ្វើអោយតម្រងនោមកម្ចាត់ទឹកដែលលើសចេញពីរាងកាយបានកាន់តែតិច ទឹកទើបស្ទះតាមផ្នែកផ្សេងៗនៃរាងកាយ កើតជាលក្ខណៈហើមទឹក ជាវដ្ដដែ

លធ្វើអោយសភាវៈបេះដូងទន់ខ្សោយ។

ការបែងចែកកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺខ្សោយបេះដូង   

បែងចែកតាមសភាវៈដែលមានសាច់ដុំបេះដូងរងរបួស 

  

   រយៈ A    អ្មកជំងឺដែលមានភាពប្រថុយលើការរងរបួសនៃសាច់ដុំ

                  បេះដូងប៉ុន្តែនៅមានកម្លាំងសាច់ដុំបេះដូងដ៏ល្អ ដូចជា អ្នកជំងឺ

                  ដែលមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់, អ្នកជំងឺធាត់, អ្នកជំងឺដែលមាន

                  សភាវៈរឹងសរសៃឈាម  (atherosclerosis),មានប្រវត្តិក្រុម

                  គ្រួសារដែលជួបប្រទះសភាវៈសាច់ដុំ អោយកើតសភាវៈសាច់

                  ដុំបេះដូងទន់ខ្សោយ ឬបានទទួលថ្នាំដែលមានផលធ្វើបេះដូង

                  ទន់ខ្សោយ។

    រយៈ B    អ្នកជំងឺដែលប្រទះឃើញការរងរបួសខូចខាតដល់សាច់ដុំ

                   ហើយ  បានដល់ អ្នកជំងឺដែលធ្លាប់ស្ទះសរសៃឈាមចិញ្ចឹម

                   បេះដូងពីមុន ហើយមានភាពខូចខាតដល់សាច់ដុំបេះដូង

                   ហើយ ឬ អ្នកជំងឺខូចប្រឹស បេះដូងដែលមិនទាន់មានអាការៈ។

     រយៈ C   អ្នកជំងឺដែលមានសាច់ដុំរងរបួសខូចខាត និងធ្លាប់មាន

                   សភាវៈបេះដូងចុះខ្សោយ(ទឹកចូលសួត)ហើយ ឬ នៅ កំពុង

                   មានសភាវៈបេះដូងចុះខ្សោយ(ទឹកចូលសួត)។

      រយៈ D  អ្នកជំងឺខ្សោយបេះដូងដែលនៅមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ មិនសូវ

                   ឆ្លើយតបនឹងការរក្សា បានដល់អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈទឹក

                   ចូលសួតយ៉ាងខ្លាំងក្លា ទោះបីនៅក្នុងអំឡុងពេលសម្រាក, អ្នក

                   ជំងឺដែលមានការដេកសម្រាកព្យាបាលខ្លួនក្នុងមន្ទីរពេទ្យ

                   ជាញឹកញាប់ ទោះបីជាបានថ្នាំគ្រប់សប់តាមស្តង់ដារួចហើយ

                   (GDMT; Guideline directed Medical Therapy) ។

សូមអរគុណប្រភពមន្ទីរពេទ្យផ្យាថៃ ២